Vluchtelingenkinderen hebben baat bij boeken en verhalen
Op de internationale Dag van de Rechten van het Kind (20 november jl.) verscheen het rapport 'Voorleesprojecten voor vluchtelingenkinderen: hoe kan de kracht van verhalen worden ingezet om de psychosociale gezondheid te versterken?' (Stichting Lezen). Het rapport besteedt aandacht aan het specifiek voor vluchtelingenkinderen geldende recht op bijzondere bescherming en bijstand. Daarnaast heeft elk kind ter wereld het recht om op te groeien in veiligheid en gezondheid. Kinderen hebben recht op onderwijs, participatie en inspraak. Ook heeft ieder kind het recht om te spelen en zich zo goed mogelijk te ontwikkelen.
In de Nederlandse asielzoekerscentra wonen op dit moment meer dan 5000 kinderen onder de 12 jaar. Deze kinderen hebben vaak veel meegemaakt en lopen daardoor een verhoogd risico op het ontwikkelen van psychosociale problemen. Uit recent onderzoek blijkt dat er onvoldoende aandacht is voor psychosociale steun aan vluchtelingenkinderen en dat er meer ingezet zou moeten worden op preventie en het vroegtijdig opsporen van psychische problematiek.
Het voorliggende rapport onderzoekt op welke manier voorlezen en activiteiten rond boeken en verhalen de veerkracht en het psychosociaal welbevinden van vluchtelingenkinderen kunnen versterken. Stichting Lezen beschouwt het als haar taak om alle kinderen de rijkdom van boeken te laten ervaren, en wil professionals daarom handvatten aanreiken om ook vluchtelingenkinderen waardevolle voorleeservaringen te bieden.
Er is de afgelopen jaren steeds meer aandacht voor de psychologische opbrengsten van lezen: de impact van (voor)lezen op onze psyche, ons denken en (mentale) welzijn. Verhalen kunnen troost, herkenning en inzicht bieden. Lezen over de innerlijke beleving van een personage kan een kind grip geven op de eigen emoties en deze leren verwoorden. En misschien wel het allerbelangrijkste: lezen kan plezier, afleiding en ontspanning bieden en de nodige afstand geven tot de werkelijkheid. Deze eigenschappen van literatuur liggen aan de basis van creatieve bibliotherapie, waarbij verhalen worden ingezet ter preventie van psychosociale problemen of als hulp bij persoonlijke of sociaal-emotionele uitdagingen.
In dit rapport worden resultaten uit wetenschappelijk onderzoek naar bibliotherapie, preventieve culturele interventies en de invloed van traumatische ervaringen en stress op het kinderbrein met elkaar verbonden. Daarnaast is een inventarisatie gemaakt van kennis en ervaring uit de praktijk. Het onderzoek laat zien dat voorleesactiviteiten een preventieve werking en positieve invloed kunnen hebben op het psychosociaal welzijn van vluchtelingenkinderen, mits bepaalde randvoorwaarden aanwezig zijn. Daarbij is het delen en verdiepen van de leeservaring essentieel.
Het rapport hoopt bij te dragen aan het creëren van een breder draagvlak voor de inzet van voorlees- en boekactiviteiten als psychosociale steun aan vluchtelingenkinderen en handvatten te bieden om voorleesactiviteiten structureel in te bedden in het aanbod van preventieve culturele interventies in asielzoekerscentra.
Bekijk of download het rapport.